vergankelijk schreef:
(...)
Wat betreft je vraag: lichaamsgerichte psychotherapie is een containerbegrip voor heel veel verschillende soorten behandeling. Ik kan me voorstellen (maar ben geen expert, dus pin me er niet op vast!) dat daar tot op zekere hoogte ook dingen als psychomotorische therapie (PMT) onder valt, of yoga. Overigens is lang niet alles van wat onder die noemer geschaard wordt evidence-based, en bestaan er een aantal zaken waarvan aan de effectiviteit getwijfeld wordt. Mocht je wel meer vanuit psychosomatiek willen werken zou je dit eens met je huisarts kunnen bespreken, hij of zij heeft ook verstand van hoe dat verzekeringstechnisch werkt en kan je vast goed adviseren over wat passend is en hij of zij kent ook het zorgaanbod in jouw regio goed.
@ Caverna: Een aanvulling: cognitieve gedragstherapie is een vorm van psychotherapie waar zeer veel wetenschappelijk bewijs voor bestaat en deze wordt erg veel aangeboden binnen de ggz, niet alleen door basispsychologen. Het is geen psychotherapie die voor iedereen werkt, maar veel mensen hebben er baat bij. Overigens zijn er trainingen waarin je deze psychotherapie leert te geven.
Mijn ervaring is dat er heel wat mensen in Nederland bestaan die maar wat aan rommelen zonder enige expertise en kennis van zaken en wel behandelingen aanbieden onder het mom van coach of therapeut. In het ergste geval schaadt dat mensen, omdat gebrek aan hulp symptomen kan verergeren. Voor sommige mensen kan het fantastisch werken om buiten de ggz te gaan kijken, maar ik zou daar persoonlijk altijd voorzichtig mee zijn.
Ben het met je eens dat er een hele grote poel aan aanbod is en dat het idioot moeilijk is om te weten waar jij de meeste baat bij hebt. Overal zitten helaas shit-therapeuten tussen (dat blijkt wel uit het verhaal van
Derks), maar een vooropleiding in psychologie helpt inderdaad een hele hoop. Echter loop je mijns inziens wel tegen enkele issues aan. Want ik ben het helemaal met je eens dat gebrek aan hulp symptomen kan verergeren, maar ja, met die lange wachtlijsten binnen de GGZ loop je daar óók tegenaan. Dus soms is daarbuiten zoeken óók handig. En zelfs dáár loop je bij de goede mensen nu al tegen wachtlijsten of een aanmeldstop aan :')
CGT is niet voor niks de meest voorkomende vorm van psychologie, en ook één van de meest meetbare. Ik had het inderdaad even anders moeten verwoorden, wat ik bedoel is dat heel veel mensen in eerste instantie bij de GGZ CGT krijgen, en als dat niet voldoende effectief is, er gekeken wordt naar specialistische zorg. Dit is niet ALTIJD zo, maar wel vaak. En CGT is bewezen effectief om de reden die ik noemde: je hertraint je zenuwstelsel dat de dingen die jij eng vindt, eigenlijk niet gevaarlijk zijn, waardoor je zenuwstelsel niet meteen meer in de verkramping schiet. Dankzij CGT heb ik bijvoorbeeld mijn angst voor presenteren overwonnen.
Vervolgens belandde ik een jaar later in een burn-out. En ik weet dat ik 'maar' één voorbeeld ben, maar het probleem hieruit is wel heel duidelijk: ik heb één angst overwonnen, maar mijn stresssysteem was nog steeds flink uit balans. En hier lopen veel mensen tegenaan, dat we een symptoom hebben bestreden ipv de bron. Toen ik bij de intake vertelde over alles waar ik tegenaan liep, werd me letterlijk gevraagd om te kiezen wat het meeste overheerste. Dus "koos" ik sociale angsten, maar al die andere shit lieten we lekker liggen. Zie nu het resultaat.
Gelukkig kreeg ik tijdens mijn burn-out een superfijne therapeut. Dankzij haar kwam ik in aanraking met ACT, een derde generatie aftakking van CGT, en mijns inziens is dat echt een top-therapie. Want waar CGT zich focust op het ombuigen van negatieve denkpatronen, leer je bij ACT om die gedachten überhaupt niet zo serieus te nemen. Want het probleem is: als je zenuwstelsel uit balans is, wordt het veel sneller getriggerd voor potentiële gevaren - en je hoofd probeert controle te pakken over die gevaren. Als je bijvoorbeeld bang bent dat je iets stoms hebt gezegd, gaat je hoofd het gesprek herbeleven met wat je anders had moeten zeggen, óf gaat je hoofd bedenken wat je kunt doen om 'het goed te maken'. Allemaal vormen van controle proberen te krijgen over de situatie. En bij ACT leer je om dan tegen die stem in je hoofd te zeggen:
ja lieverd, leuk dat je er weer bent maar ik ga verder niet naar je luisteren, hoor! Dat sluit ook heel erg aan op zenuwstelselregulatie, want - wederom - leer je je zenuwstelsel dat je niet in gevaar bent. Want je reagéért niet alsof je in gevaar bent. En het voordeel van deze methode boven die van CGT is (vind ik) dat je het letterlijk op al je angsten en angstgedachten kunt toepassen, zonder erin te hoeven duiken, en ook als die angsten reëel zijn.
Daarnaast leer je met ACT ook om ongemak te verdragen. En dat is essentieel, want het leven IS heel vaak onprettig. Maar door dat de te leren dragen, geef je wederom signalen naar je zenuwstelsel dat die je ook niet hoeft te beschermen tegen de onprettige emoties, en daardoor schiet ie minder vaak en minder snel in de angst. En schematherapie sluit daar mooi op aan, want ook daar leer je om die ongemakken die je vroeger zo weggestopt hebt, nu alsnog terug te halen en te doorvoelen (en daarmee je patronen te doorbreken).
Maar wat ik toch wel echt mis binnen de psychologie (en dat is geen enkel verwijt naar de psychologen in kwestie, maar eigenlijk meer naar de opleiding) is dat het hele zenuwstelsel - de bron van alle problemen - nergens in meegenomen wordt. En dat is echt schadelijk, want waar die lichaamsgerichte therapieën dan misschien niet allemaal even evidence-based zijn, is de werking van het zenuwstelsel dat heel simpel wél. Misschien niet tot in de diepste complexiteit (want daarvoor zijn de hersenen veel te ingewikkeld), maar de basis is gewoon bekend en het helpt echt heel erg als er meer vanuit dat perspectief mee gewerkt wordt. Allereerst heeft het mij (en met mij al vele anderen) heel erg geholpen om te begrijpen wat er in hemelsnaam met me aan de hand is. Dat een ontregeld zenuwstelsel (of dat nou door burn-out of een virus als covid komt) een probleem is met je zenuwen, je hersenen en je hormonen, en dat een depressie ook veroorzaakt wordt door allerlei fysieke mechanismen in je brein en je lichaam. Dat wij door onze jeugd gevormd zijn niet omdat we zelf beslóten hebben dat dingen impact op ons hebben, maar doordat ons zenuwstelsel allerlei shit heeft opgeslagen - en dat zit dus écht vast in het lichaam. Want er wordt geschat dat slechts 5% van hoe je op een situatie komt door je bewustzijn: die overige 95% gebeurt allemaal onbewust, door alles wat er in je zenuwstelsel opgeslagen ligt. Lukt het om bij die 95% te komen, dán kunnen we echt dingen veranderen (maar dat ben ik nu aan het doen en het is fucking zwaar). En daar kan lichaamsgerichte therapie wel bij helpen, om echt ibj die vastzittende meuk te komen die we met onze cognitie niet meer herinneren. Zelf doe ik daar somatische oefeningen en TRE voor, dat zijn heel simpelgezegd gewoon lichaamshoudingen en trillen (
net als deze impala dat doet, ook wetenschappelijk bewezen dat dat trillen stressverlagend is bij dieren en mensen). En daarnaast mindfulness-oefeningen waarbij je heel bewust in je lichaam probeert te voelen waar het ongemak zit, en daarmee uit je hoofd stappen. Ook dat is iets wat mij en heel veel anderen inmiddels geholpen heeft. Mindfulnessbased therapieën zijn trouwens wel ook evidence-based, volgens mij.
Wat er mijns inziens nog te veel gebeurt, is dat er (zoals overigens overal in de zorg) te veel in hokjes wordt gedacht van psychisch en fysiek (
hier heb ik ook een tekst over geschreven) en dat de link daartussen te weinig wordt meegenomen, waardoor heel veel mensen tussen wal en schip belanden. Zelf zit ik op dit moment in de mind-body hoek (ook een containerbegrip overigens) waar de basis wetenschappelijk onderbouwd zijn, maar de therapieën zelf niet. Mind-body focust zich echt op de relatie tussen het lichaam en het brein/zenuwstelsel, en ik heb ontdekt dat er zowel ACT als CGT als inner child-werk in zit, al mist het mijns inziens alsnog het echt lichaamsgerichte werk (tenminste, de partij waar ik zelf nu bij loop). Maar het komt voor mij iig al dichterbij wat ik nodig heb, al komt dat ook doordat ik hiervoor dus al wel een traject van ACT heb (en ook EMDR trouwens) waar ik op terug kan vallen.
Een heel lang verhaal en ik denk dat mijn vurigheid er ook wel in doorschemert. Ik vermoed dat het schrijven van deze tekst niet zo goed is geweest therapy-wise (loslaten, much haha) maar het zit me hoog. Zelf ben ik nog door geen enkele zorgverlener echt begrepen en heb ik deze research allemaal zelf moeten doen, want hoe fijn mijn therapeut ook was, ze begreep niks van mijn lichamelijke issues en dat was heel lastig. En vervolgens kwam ik bij de sportarts, die mijn lichamelijke issues juist volledig erkende maar zei dat ik het niet 'weg moest psychologiseren'. En dan moet je zelf als zieke die diep in de shit zit maar bedenken wat je dan wel en niet van iemand die expert zou moeten zijn, aanneemt.
EDIT: met het zenuwstelsel meenemen bedoel ik óók dat meegenomen wordt of iemand al dan niet in veilige staat zit, en zo niet, hoe weer in die veilige staat (en balans) komen. Want dat is de kern van mentale gezondheid: dat je zenuwstelsel en brein geloven dat ze veilig zijn om te leven en te voelen en te bestaan.
[ bericht aangepast op 3 dec 2025 - 13:35 ]
If you want the rainbow, you gotta put up with the rain
Thanks voor de tip!
Frodo
