Oké, blijkbaar kan ik me hier toch niet buiten houden. Houd in gedachten dat ik dit niet aan één specifiek persoon richt, maar dat dit meer een reactie op dit topic en de houding van veel mensen in het algemeen is. Ik sta open voor een beleefde discussie, mocht iemand dit echt allemaal lezen en daarna nog zin hebben om te reageren.
Here we go. :')
Veel mensen lijken te verkeren onder de impressie dat racisme iets is dat in het verleden gebeurde. Ze zien bij dat woord plaatjes voor zich van slavenschepen en bussen waar aparte zitplaatsen waren voor mensen met verschillende huidskleuren, en ja, natuurlijk is dat racisme, maar dat is niet het enige wat dat woord inhoudt. Dat we zulke overduidelijke praktijken vandaag de dag niet meer zien in Nederland, wil niet zeggen dat alle problemen zijn opgelost en er niets meer is in ons gedrag of onze mindset dat nog voor verbetering vatbaar blijft.
Laten we beginnen bij het begin. Ja, neger is wel degelijk een woord dat als belediging kan worden opgevat, en nee, die mensen zijn niet gewoon overgevoelig.
Een argument dat vaak wordt gebruikt om aan te tonen dat er "gewoon" wordt gezeurd en men "politiek correct" bezig is zodra iemand over racisme begint, is het verhaal van de negerzoenen. Mensen vinden het raar dat het woord neger van de verpakkingen is gehaald, want ze zien het zelf niet als iets wat verkeerd klinkt en iedereen is toch gelijk, dus waar maakt men zich druk om? En hé, als negerzoenen niet meer mag, waarom blanke vla dan wel? Blank is ook een huidskleur! Het antwoord is zo simpel en ligt zo voor de hand, dat het haast niet te geloven valt hoe gemakkelijk wij als maatschappij er overheen kijken.
Het subtiele verschil hier is namelijk dat zwarte mensen eeuwenlang systematisch zijn onderdrukt (letterlijk - dit is geen hyperbool om mijn punt duidelijk te maken), terwijl blanke mensen degenen zijn die eeuwenlang voor die systematische onderdrukking hebben gezorgd. "Maar daar kun je mij niet voor verantwoordelijk houden. Ik heb een hoop zwarte vrienden!" Relax, er is niemand die beweert dat alle witte mensen in 2014 vinden dat de oprichting van de WIC een geweldige en volkomen moreel verantwoorde zet was. Maar dat de algemene instelling is dat er geen verschil meer zou moeten zijn tussen mensen op grond van hun huidskleur, wil niet zeggen dat dat ook daadwerkelijk niet meer zo is. In de jaren zestig van de vorige eeuw was het nog revolutionair toen Martin Luther King door New York (sorry, foutje) Washington marcheerde en zijn bekende speech daar hield. Dat was vorig jaar vijftig jaar geleden - er zijn vandaag de dag nog miljoenen mensen in de wereld die er toen ook al waren. Het staat al in onze geschiedenisboekjes alsof het alleen nog maar herinnerd wordt door die letters en zwart-wit foto's, maar dat is niet waar. Je kunt niet zomaar met je vingers knippen en honderden jaren aan geschiedenis ongedaan maken. Dat soort dingen laat sporen achter, zelfs als iedereen nu inziet dat de manier waarop zwarten vroeger behandeld werden vreselijk is.
"Maar wat voor sporen dan? Ik heb er nooit iets van gemerkt." Dat is nou juist het probleem; de gemiddelde witte Nederlander ziet het niet, omdat ze er zelf geen problemen van ondervinden. Het is heel gemakkelijk om een probleem niet op te merken als je zelf niet degene bent die ermee zit, zelfs al zit je vol goede bedoelingen en kijk je er helemaal niet opzettelijk overheen. Maar als je er maar heel eventjes op begint te letten, zie je iets heel anders dan een perfecte wereld waarin iedereen gelijke kansen heeft. In Amerika hebben zwarte mannen meer dan zes keer zoveel kans om in de gevangenis te belanden dan witte mannen (en voordat iemand de voor de hand liggende opmerking maakt: nee, dat ligt er niet aan dat zwarte mannen meer dan zes keer zo vaak misdrijven plegen als witte mannen, want hoewel het soort wetsovertredingen verschilt, is het algehele percentage onder alle bevolkingsgroepen vrijwel gelijk). Recent waren er in het nieuws nog berichten over Ferguson, een dorpje waar een witte politieagent een onbewapende zwarte jongen heeft neergeschoten terwijl die zijn handen in de lucht stak. Wat niet groots in ons nieuws is gekomen, is dat er vervolgens op internet meer geld is ingezameld via donaties voor die politieagent, dan voor de familie van Michael Brown, de overleden jongen. En nee, racisme is niet iets wat alleen nog in de VS voorkomt en waar we in Nederland helemaal vrij van zijn. Er zijn studies van onder andere het Sociaal Cultureel Planbureau die aantonen dat gekleurde mensen structureel minder kans hebben om uitgenodigd te worden voor een sollicitatiegesprek. En laten we eens een experiment doen. Als ik het over "een man" heb, wat voor plaatje zie je dan voor je? Ik wed dat hij blank is. De "standaard mens" is in de hoofden van veel mensen wit. Dat klinkt niet als iets ergs, maar het geeft toch aan waar we vanuit gaan als we over mensen nadenken. En bij het woord "allochtoon"? Waar denk je dan aan? Ik wed dat het niet prinses Beatrix is, of iemand als mijn moeder, een blanke, Duitse vrouw, zelfs al zijn zij allebei net zozeer een allochtoon als iedere Marokkaan of Keniaan.
De enige conclusie die er uiteindelijk te trekken valt, is dat witte Nederlanders meer privileges hebben dan zwarte (of in het algemeen gewoon niet-witte) Nederlanders. Dit wil niet zeggen dat iedere Nederlander bewust racistisch is. De term die hiervoor gebruikt wordt is institutioneel racisme. Het is een subtiele vorm van discriminatie die volkomen in onze samenleving en ons bewustzijn is doorgedrongen, tot het punt waar we het niet eens opmerken tot iemand ons erop wijst - en soms zelfs dan helaas nog niet.
We hebben nu dus vastgesteld dat er in het verleden absoluut racisme bestond, dat het lijkt alsof dat nu is verdwenen en dat dit helaas niet zo gemakkelijk in elkaar zit. Laten we dan vervolgens eens kijken naar wat andere bezwaren die je iedere keer hoort als mensen wordt verteld dat ze het woord neger niet mogen gebruiken.
Ten eerste: "Ik heb vrijheid van meningsuiting!" Dat is waar. Daar heb ik niets tegenin te brengen en ik ga niet beweren dat je dat niet hebt, want het staat in onze grondwet. Maar het is geen reden om scheldwoorden in het rond te slingeren naar gelieve. Als iemand je een trut noemt zul je dat ook niet zomaar door de vingers zien omdat iedereen vrijheid van meningsuiting heeft. Het is een heel, heel belangrijk principe, maar het is geen vrijbrief om alles wat er in je opwelt zomaar hardop te zeggen zonder consequenties, zelfs al zijn er mensen die het zo proberen te gebruiken. Vrijheid van meningsuiting of niet, het is niet meer dan normaal om op je woorden te letten.
Ten tweede: "Maar er zijn zoveel mensen die dat woord gebruiken! Dan kan het toch niet slecht zijn?" Jawel. Jawel, dat kan wel. Dat veel mensen iets doen, wil niet automatisch zeggen dat het oké is, en ik zou denken dat dat voor zich spreekt. Er zijn immers ook nog steeds groepen op de wereld die vinden dat Hitler eigenlijk wel een toffe gast was, maar toch probeert de gemiddelde mens dat niet goed te praten, thank God.
Ten derde: "Het is niet eerlijk dat zwarte mensen het wel mogen zeggen! Het zou niet uit moeten maken wie het zegt." Jáwel, het maakt wel degelijk wat uit wie een woord gebruikt, dat is een simpel feit. Als je een onvoldoende haalt op een toets en je zegt zelf dat je "maar een dom kind" bent, dan is dat oké, maar als de persoon die naast je zit en een acht had je zo noemt, zul je dat heel wat minder leuk vinden. Als die persoon echter ook een dikke onvoldoende had, zou je er misschien wel weer om kunnen lachen. De manier waarop woorden worden opgevat heeft er heel veel mee te maken van wie ze komen.
Maar goed, om dan tot slot nog eens terug te komen op het specifieke onderwerp van dit topic in plaats van racisme en het woord neger in het algemeen: waarom o waarom maken mensen zich er zo druk om dat er een woordje is geschrapt uit een kinderserie? Voel je je daardoor beledigd? Heb je het gevoel dat kinderen Pipi Langkous nu niet meer leuk zullen vinden, of dat er iets heel fundamenteels uit de serie is gehaald? Of vind je het gewoon niet leuk als er iets verandert simpelweg omdat deze verandering zou kunnen betekenen dat er misschien ook andere dingen kunnen of zelfs moeten veranderen? Dat we opnieuw moeten nadenken over of wat we doen en zeggen eigenlijk wel door de beugel kan?
Ik moet heel eerlijk toegeven dat ik het niet snap. Zelfs als je alles wat ik hierboven heb getypt onzin vindt, zelfs als je denkt dat racisme de wereld uit is en het gebruik van het woord neger heel normaal is en dat het onzin is om dat niet aan kinderen te willen laten horen, dan kun je toch nog steeds zien wat hier de feiten zijn? Feit A: er is een groep mensen die zich niet prettig voelt als dat woord gebruikt wordt. Feit B: andere mensen doen daar wat aan door het woord niet meer te gebruiken. Mensen houden rekening met elkaars gevoelens. Dat is het enige wat hier gebeurt. Is dat echt iets waar je op tegen kunt zijn?
[ bericht aangepast op 4 okt 2014 - 23:12 ]
"Just words." "But good words. That's where ideas begin." - Star Trek, The Wrath of Khan
