...heb ik eindelijk het boek uit waar ik al heel lang in bezig was.
De welwillenden van Jonathan Littell (960 pagina's) is soms zo langdradig dat ik er echt even niet meer in kon lezen. Wauw x'D
Hier mijn review voor de geïnteresseerde.
Als ik dit boek in één woord moest beschrijven, koos ik voor ‘walgelijk’.
Het eerste dat in het oog springt is de compositie van de tekst. Ik lieg niet als ik zeg dat het boek één lange paragraaf is. De pagina’s staan helemaal vol – weinig witregels, geen enters tussendoor. Littell geeft er kennelijk de voorkeur aan om dialogen, zo mogelijk, op één regel neer te zetten. Ik had er geen last van, maar kan me voorstellen dat anderen zich hieraan ergeren.
Maar dan de inhoud. Littell heeft duidelijk zijn research gedaan. Het verhaal begint met een pleidooi over menselijkheid, over de hoofdpersoon zoals hij is, net als wij, makkelijk te beïnvloeden. We ontdekken hoe moeilijk het is om stand te houden in een wereld die uiteen gereten wordt. We horen over de führer (ik begrijp niet dat dit altijd nog met een hoofdletter wordt geschreven). We lezen hoe makkelijk het is om mensen te overtuigen van een bepaalde mening of standpunt en hoe makkelijk deze mensen hun daden proberen goed te praten.
Tijdens de ‘evacuatie’ en het afvoeren van ongewenste bevolkingsgroepen in Oekraïne, probeert Littell ons inzicht te geven in de gedachten van de soldaten. Hoe ze mentaal lijden onder het moorden en hoe ze langzaam gek werden. Soldaten pleegden zelfmoord. Ik vind dat Littell goed geslaagd is in zijn poging een beeld van de situatie te schetsen.
Daar houdt het verder ook op. De personages die dichtbij Aue staan, zijn typische flat characters. Ik had geen idee wat ze dachten of vonden, tenzij het in een dialoog naar voren kwam. Aue is het enige perspectief in dit verhaal en dat is jammer, want zo weten we niet hoe de bijpersonages werkelijk over de führer of de jodenvervolging denken.
Aue is een verfijnde man die niet alle geruchten gelooft. Hij is het niet eens met bepaalde ideologieën maar is niet zo gek om dat uit te spreken. Hij verheerlijkt de oorlog niet en walgt van de vele doden.
Het optimisme van het Duitse leger verandert in een lege, holle melancholie als Stalingrad niet veroverd kan worden. Vele mensen sterven en de Duitse soldaten zijn in zeer slechte conditie. Het blijkt het begin van het einde te zijn. De pessimistische mindset is besmettelijk en al snel zijn er vele mensen die niet meer in de oorlog geloven.
Langzaam en daarna steeds sneller worden de Duitsers teruggedrongen. Het verhaal wordt langdradig en Aue denkt terug aan zijn moeder en zijn zus Una. Hier wordt het verhaal werkelijk vreemd. Aue krijgt visioenen over het lichaam van zijn zus en droomt dat hij seks met haar heeft. Of hij verliefd op haar is, weten we niet want dat wordt niet benoemd, maar het is een mooie beschrijving van hoe geschift hij eigenlijk wel niet is geworden tijdens de oorlog. Verder heeft die lange uitweiding over zijn zus weinig toe te voegen aan het verhaal. Verder is Aue ook nogal bezig met zijn seksuele driften, wat misschien ook een beeld van zijn gemoedstoestand moet schetsen (ik weet niet waarom Littell dit allemaal beschrijft) maar van mij had het weggelaten mogen worden.
Dat Aue homoseksueel is, lijkt allemaal geen probleem te zijn. Eén keer lijkt hij in moeilijkheden te komen, maar hij wordt gered door Thomas (een goede vriend) en het is weer voorbij. Verder wordt er geen enkel moment aan hem getwijfeld. Het was misschien beter geweest als hier meer aandacht aan was besteed – aan de moeilijkheden die homo’s in het algemeen hadden tijdens de oorlog. Het verhaal was dan persoonlijker geworden.
Het einde is ronduit vreemd en sluit perfect aan bij de tweede helft van het boek. Een open einde is absoluut origineel bij een boek over WO2, maar het is geen bevredigend einde. Aue verandert op de laatste pagina in een deserteur terwijl Duitsland op instorten staat. Over hoe het afloopt met Duitsland wordt met geen woord gesproken, hoewel we dat natuurlijk allang weten. Het is goed dat Littell hier niet te langdradig over uitweidt, want dan zou het boek een cliché zijn geworden, maar een klein beetje informatie was misschien wel prettig geweest. Aue staat op het punt te vluchten, maar of hij wordt gesnapt weten we evenmin.
Al met al een boek dat zeker interessant is (vooral als je geïnteresseerd bent in geschiedenis) maar toch wel erg langdradig wordt op sommige momenten en soms veel te onpersoonlijk.
Het eerste dat in het oog springt is de compositie van de tekst. Ik lieg niet als ik zeg dat het boek één lange paragraaf is. De pagina’s staan helemaal vol – weinig witregels, geen enters tussendoor. Littell geeft er kennelijk de voorkeur aan om dialogen, zo mogelijk, op één regel neer te zetten. Ik had er geen last van, maar kan me voorstellen dat anderen zich hieraan ergeren.
Maar dan de inhoud. Littell heeft duidelijk zijn research gedaan. Het verhaal begint met een pleidooi over menselijkheid, over de hoofdpersoon zoals hij is, net als wij, makkelijk te beïnvloeden. We ontdekken hoe moeilijk het is om stand te houden in een wereld die uiteen gereten wordt. We horen over de führer (ik begrijp niet dat dit altijd nog met een hoofdletter wordt geschreven). We lezen hoe makkelijk het is om mensen te overtuigen van een bepaalde mening of standpunt en hoe makkelijk deze mensen hun daden proberen goed te praten.
Tijdens de ‘evacuatie’ en het afvoeren van ongewenste bevolkingsgroepen in Oekraïne, probeert Littell ons inzicht te geven in de gedachten van de soldaten. Hoe ze mentaal lijden onder het moorden en hoe ze langzaam gek werden. Soldaten pleegden zelfmoord. Ik vind dat Littell goed geslaagd is in zijn poging een beeld van de situatie te schetsen.
Daar houdt het verder ook op. De personages die dichtbij Aue staan, zijn typische flat characters. Ik had geen idee wat ze dachten of vonden, tenzij het in een dialoog naar voren kwam. Aue is het enige perspectief in dit verhaal en dat is jammer, want zo weten we niet hoe de bijpersonages werkelijk over de führer of de jodenvervolging denken.
Aue is een verfijnde man die niet alle geruchten gelooft. Hij is het niet eens met bepaalde ideologieën maar is niet zo gek om dat uit te spreken. Hij verheerlijkt de oorlog niet en walgt van de vele doden.
Het optimisme van het Duitse leger verandert in een lege, holle melancholie als Stalingrad niet veroverd kan worden. Vele mensen sterven en de Duitse soldaten zijn in zeer slechte conditie. Het blijkt het begin van het einde te zijn. De pessimistische mindset is besmettelijk en al snel zijn er vele mensen die niet meer in de oorlog geloven.
Langzaam en daarna steeds sneller worden de Duitsers teruggedrongen. Het verhaal wordt langdradig en Aue denkt terug aan zijn moeder en zijn zus Una. Hier wordt het verhaal werkelijk vreemd. Aue krijgt visioenen over het lichaam van zijn zus en droomt dat hij seks met haar heeft. Of hij verliefd op haar is, weten we niet want dat wordt niet benoemd, maar het is een mooie beschrijving van hoe geschift hij eigenlijk wel niet is geworden tijdens de oorlog. Verder heeft die lange uitweiding over zijn zus weinig toe te voegen aan het verhaal. Verder is Aue ook nogal bezig met zijn seksuele driften, wat misschien ook een beeld van zijn gemoedstoestand moet schetsen (ik weet niet waarom Littell dit allemaal beschrijft) maar van mij had het weggelaten mogen worden.
Dat Aue homoseksueel is, lijkt allemaal geen probleem te zijn. Eén keer lijkt hij in moeilijkheden te komen, maar hij wordt gered door Thomas (een goede vriend) en het is weer voorbij. Verder wordt er geen enkel moment aan hem getwijfeld. Het was misschien beter geweest als hier meer aandacht aan was besteed – aan de moeilijkheden die homo’s in het algemeen hadden tijdens de oorlog. Het verhaal was dan persoonlijker geworden.
Het einde is ronduit vreemd en sluit perfect aan bij de tweede helft van het boek. Een open einde is absoluut origineel bij een boek over WO2, maar het is geen bevredigend einde. Aue verandert op de laatste pagina in een deserteur terwijl Duitsland op instorten staat. Over hoe het afloopt met Duitsland wordt met geen woord gesproken, hoewel we dat natuurlijk allang weten. Het is goed dat Littell hier niet te langdradig over uitweidt, want dan zou het boek een cliché zijn geworden, maar een klein beetje informatie was misschien wel prettig geweest. Aue staat op het punt te vluchten, maar of hij wordt gesnapt weten we evenmin.
Al met al een boek dat zeker interessant is (vooral als je geïnteresseerd bent in geschiedenis) maar toch wel erg langdradig wordt op sommige momenten en soms veel te onpersoonlijk.
Over welk boek hebben jullie het langst gedaan en hoe lang kostte het je dan?
[ bericht aangepast op 23 okt 2017 - 9:57 ]
oi, suzy
