Worden we nog wel serieus genomen?
Met “we” bedoel ik een aanzienlijk aantal Q’ers, want ik heb het – heel veralgemenend – over alle schrijvers in het fantastische genre. Dat wil zeggen, iedereen die voornamelijk schrijf over verzonnen werelden, dingen die niet echt kunnen gebeuren. Kort gezegd: iedereen die zich wel eens waagt aan science fiction, fantasy, horror, of iets wat in de buurt komt van die genres. Schrijvers zoals ikzelf dus.
Waarom zouden we niet serieus genomen worden? hoor ik jullie al denken. Science fiction en fantasy zijn genres die het op de grote markt heel erg goed doen. Dat kan ik niet ontkennen. Maar als je kenners – professionals in het schrijven, mensen die in de jury van een wedstrijd zetelen – vraagt wat zij nu echt een goed verhaal vinden… kleine kans dat er een sci-fi of fantasy bestseller tussen zit.
Als ik kijk naar boeken die genomineerd zijn voor een prijs, of kort verhalen die wedstrijden winnen, gaat het zelden om verhalen in het fantastische genre (tenzij in wedstrijden in het fantastische genre). Voordat iets goed is, moet het gaan over alledaagse, banale dingen. Bovenal moet het erg realistisch zijn. Een zeer bombastische schrijfstijl doet het ook goed. En, last but not least, de gemiddelde lezer moet er absoluut helemaal niets van begrijpen. Want wat is er nu in hemelsnaam goed aan een verhaal dat iedereen mee kan lezen? Juist ja: niets. Veel te gemakkelijk voor de gemiddelde mens. Ze zouden bijna gaan denken dat zij ook iets van literatuur kennen, en dat willen we natuurlijk niet.
Maar, de grote vraag van deze column: waarom lijken boeken in het fantastische genre zo weinig diepgang te hebben? Waarom hebben zij het altijd zo moeilijk in de Nederlandse literatuur? Waarom winnen zij geen prijzen? Is het onmogelijk om een diep verhaal te schrijven over aliens die naar onze planeet afzakken? Of worden onze verhalen te veel geassocieerd met YA, dat van nature blijkbaar geen prijswinnend genre is? Ik citeer even mijn vriendin: ‘Ik vind het echt een goed verhaal, maar ik denk niet dat je hiermee gaat winnen, want het is precies… te veel voor de jeugd geschreven, of zo? Verhalen die winnen zijn meestal meer slice of life en zo.’
Kijken juryleden naar een verhaal en denken ze: ‘Shit, het is weer een fantasy/sci-fi verhaal. SKIP.’ Denken ze: ‘Ugh, hier hebben we er weer eentje over elfen, draken, aliens of zombies.’ Niemand die ze bij een slice of life verhaal hoort denken: ‘Oh nee, deze gaat weer over het dagelijkse leven van een persoon met een “boodschap”.’
Wat heeft slice of life dan wat wij niet hebben in ons genre? Gevoelens? Depressies? De alledaagse sleur? Filosofische vraagstukken? Een verwarrende boodschap die zo diep verborgen is dat alleen kenners hem eruit kunnen halen? Is dat echt wat een verhaal goed maakt, of is er ook aandacht nodig voor punten waar het fantastische genre dan weer beter in is: de actie, de spanning, de originaliteit, de worldbuilding? En nog belangrijker: is alles wat in een slice of life aanwezig is, dan automatisch onmogelijk in bijvoorbeeld een sci-fi verhaal?
Reacties (6)
Ook ik snap je frustratie helemaal.
6 jaar geledenOmdat ik niet echt in de boekenwereld zit, viel mij dit niet op, maar nu je het zegt. Als ik iets zie of lees over een prijswinnende boek, is het inderdaad vaak een verhaal met een "boodschap". Interessante column. Die juryleden zouden dit moeten lezen.
6 jaar geledenIk heb ooit best goed gescoord met een fantasy-achtig verhaal
6 jaar geledenNatuurlijk winnen vaak van die saaie herkenbare verhalen en dingen over liefde.
Maar ik lees liever dingen over filofische vraagstukken (vaker sci-fi/dystopie dan realisitisch). Fantasy kan juist gaan over diepere vraagstukken. Discriminatie kan in abstractere vorm voorkomen en zo in zekere zin herkenbaarder zijn en waarder aan de kern, dus abstracter.
Sexuele moraal kan je dan weer koppelen aan mytische wezens zoals nymfen, waardoor je niet een stigmatiserende "slet" hoeft te gebruiken.
Fantasy kan dus gezien worden als een grote metafoor. Eigenlijk is alles een beetje fantasy; onze verhalen, realistisch of minder, zijn allemaal verzonnen. Niet opgeven dus! En probeer misschien zelf een wezen uit te vinden (als je dat niet al doet) om zo het interessanter te houden dan nog een vampier. Veel oefenen en experimenteren en... volhouden!
Veel juryleden zijn er misschien al een beetje van afgekeerd en daardoor wordt het gelezne met het beeld dat het slecht is. Maar gewoon doorgaan met wat jij wilt schrijven! Pas je vooral niet aan zodat je dan opeens wel kans kan maken op een prijs. De laastste tijd is het YA genre afgezakt, films als Divergent en Hunger Games hebben het goed gedaan maar dat komt steeds minder voor. Emmy van Zonenmaan.net heeft daar een heel sterk verhaal over geschreven! Als je het wil lezen, kijk even op haar site en als je het niet kan vinden stuur me maar een pb'tje!
6 jaar geledenIk snap je frustratie ook, en ik denk dat het allemaal vooroordelen zijn? Ik haat ook de blikken van mensen als je zegt dat je fantasy schrijft, omdat het niet 'diepzinnig' is. Maar ik denk persoonlijk dat je in fantasy net zo goed of beter een boodschap mee kan geven en zeker diepe characters kan hebben.
6 jaar geleden