Werkwoorden
De stam van het werkwoord
Als je een regelmatig werkwoord wilt vervoegen, moet je eerst de stam vinden. Daar zet je vervolgens de juiste uitgang achter. Om de stam te vinden, neem je het hele werkwoord en haal je daar -en af. De stam van fietsen is dus bijvoorbeeld fiets.
Bij werkwoorden waarbij je een dubbele medeklinker aan het einde van de stam overhoudt als je -en hebt weggehaald, moet je die medeklinker verenkelen. De stam van jokken is dus niet jokk, maar jok en de stam van rennen is niet renn, maar ren.
Tegenwoordige tijd
Werkwoorden in de tegenwoordige tijd vervoeg je op de volgende manier:
ik = stam
je/jij = stam+t
hij/zij/het = stam+t
wij = stam+en
jullie = stam+en
zij = stam+en
In het meervoud gebruik je in de tegenwoordige tijd dus eigenlijk het hele werkwoord.
Let op! Als je of jij áchter de persoonsvorm (het werkwoord dat je moet vervoegen) staat, schrijf je alleen de stam, zonder +t.
A) Je vindt het toch maar stom.
Vind je het stom?
Verleden tijd
Je hebt werkwoorden die in de verleden tijd sterk (regelmatig) zijn en je hebt werkwoorden die in de verleden tijd zwak (onregelmatig) zijn. Bij de sterke werkwoorden moet je gewoon schrijven wat je hoort.
C) blazen - blies
D) zingen - zong
Voor de zwakke werkwoorden hebben we regels. We schrijven deze met de uitgang -te(n) of -de(n). Hiertussen hoor je vaak geen duidelijk verschil. Daarom bestaat het ezelsbruggetje dat bekend staat als 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap.
Als eerste moet je kijken wat de laatste letter van de stam van het werkwoord is. Als dit een medeklinker is die in een van de ezelsbruggetjes voorkomt, dan moet je in de verleden tijd -te(n) achter de stam van het werkwoord zetten. Dit is dus zo bij t, x, k, f, s, ch en p.
E) fietsen - fiets - fietste
F) dansen - dans - danste
Als de laatste letter van de stam níét hiertussen staat, dan vorm je de verleden tijd door -de(n) achter de stam te zetten.
G) schrobben - schrob - schrobde
H) verhuizen - verhuiz - verhuisde
Let op! Alleen de medeklinkers uit de ezelsbruggetjes tellen. De klinkers dus niet!
Voltooid deelwoord
Een voltooid deelwoord is de vorm van het werkwoord die je krijgt als je het in een zinnetje zoals ik heb ... of ik ben ... zet. Ook bij de spelling van het voltooid deelwoord moet je bij sterke werkwoorden schrijven wat je hoort.
I) blazen - geblazen
J) zingen - gezongen
Bij zwakke werkwoorden kun je weer van het ezelsbruggetje 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap uitgaan om te bepalen of je het voltooid deelwoord met een -t of een -d schrijft, net als in de verleden tijd (zie het blok hiervoor voor meer uitleg).
K) fietsen - gefietst
L) schrobben - geschrobd
Engelse werkwoorden
Probeer Engelse werkwoorden altijd zoveel mogelijk te vervoegen volgens de regels die voor gewone Nederlandse werkwoorden worden gebruikt.
M) faxen - faxte - gefaxt
N) rugbyen - rugbyde - gerugbyd
Soms moet er bij Engelse werkwoorden een -e achter de stam blijven staan, omdat er anders verwarring ontstaat over de uitspraak.
O) timen - timede - getimed
P) racen - racete - geracet
In O zou je volgens de regels timde en getimd moeten schrijven, maar dat zou verkeerd worden uitgesproken. Je gaat echter ook bij dit soort werkwoorden nog steeds uit van de stam wanneer je de regels van 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap toepast. Als je -en van racen haalt, houd je een letter over die wel in deze ezelsbruggetjes staat, dus schrijf je racete met -te en niet met -de.
Gebiedende wijs
De gebiedende wijs gebruiken we om iemand een opdracht te geven. Om de gebiedende wijs te maken, neem je de ik-vorm van het werkwoord.
Q) Red het milieu!
R) Houd de deur open.
S) Word toch eens wakker.
Er zijn hier echter twee uitzonderingen op. Je schrijft in de gebiedende wijs namelijk wel een -t achter het werkwoord als het onderwerp u erbij staat (zoals in T) en in bepaalde vaste uitdrukkingen (zoals in U).
T) Wordt u toch wakker.
U) Komt dat zien!
Lijst van sterke (onregelmatige) werkwoorden
Onder de spoiler vind je een lijst met veel voorkomende sterke werkwoorden en hun vervoegingen. Als het werkwoord dat je zoekt hier niet tussen staat, kun je de vervoeging ook opzoeken in de lijst met werkwoorden op mijnwoordenboek.nl.
Er zijn nog geen reacties.