Ik heb dit zojuist in het LJH-topic geplaatst, maar vind het zonde als het verloren gaat (want er zit wel wat tijd in haha) dus ik plaats 'm ook hier (:
Ik hoop dat in de toekomst zenuwstelselregulatie meegenomen wordt in therapie; dan neem je namelijk het fysieke deel (en daarmee bedoel ik letterlijk de hersenverbindingen, hormonen die door je lijf gaan, etc.) mee in herstel. Want de zenuwstelseltheorie (voor de geïnteresseerden: polyvagaaltheorie) verklaart waarom je het ene moment bepaalde dingen wel kunt hebben en het andere moment niet, en hoe je op dingen reageert, en dat het allemaal te maken heeft met veiligheid. En dat het dus heel belangrijk is om je zenuwstelsel te leren dat het veilig is, ook als iets in het verleden gevaarlijk leek. Als je het eenmaal begrijpt, is het overduidelijk haha.
Anyway, hier zijn de (helpende) therapieën m.b.t. zenuwstelselregulatie:
- ACT (mijn grote favoriet): daarbij leer je afstand nemen van je (angst)gedachten, nare emoties toe te laten ipv weg te drukken, meer in het moment te leven en naar je eigen waarden te leven (waarbij je dus echt kiest wat voor jou belangrijk is, zelfs als dat ongemak oplevert). Dit is ook de basis van zenuwstelselregulatie: die angstgedachten ontstaan namelijk doordat je zenuwstelsel denkt dat er gevaar dreigt, en door ze niet serieus te nemen, geef je signalen van veiligheid af. Voor emoties geldt hetzelfde: door ze toe te laten, laat je je zenuwstelsel zien dat ongemak en pijnlijke emoties weliswaar niet leuk zijn, maar ook niet gevaarlijk en dat je veilig bent.
- Cognitieve Gedragstherapie is héél platgezegd en kort door de bocht, het ombuigen van negatieve gedachten naar positieve varianten, en daardoor ook je gedrag daarop aanpassen. Ook dit sluit weer aan bij zenuwstelselregulatie: door bijvoorbeeld activiteiten niet meer als gevaarlijk te labelen ("ombuigen van gedachten"), en ze tóch te doen, leert je zenuwstelsel dus dat die activiteiten niet gevaarlijk zijn. Als je bijvoorbeeld presenteren eng vindt, is dat omdat je zenuwstelsel denkt dat je kunt afgaan, en afgaan = afwijzing en afwijzing = gevaar. Met CGT leer je dan dat je niet werkelijk in gevaar bent als je toch gaat presenteren, en dat zorgt weer voor meer signalen van veiligheid.
- Schematherapie is minder in het hier en nu en duikt meer het verleden in: wat is de reden dat je die patronen hebt opgebouwd? Je kijkt dan ook naar je innerlijke kind - wat heb jij in je jeugd gemist, waar zitten de tekorten, waardoor je nu soms buitenproportioneel heftig reageert op situaties die op zichzelf niet zo heftig zouden zijn? Ben je bijvoorbeeld in je jeugd heel vaak afgewezen, dan reageer je nu veel heftiger op een afwijzing dan iemand die dat niet heeft gehad in zijn jeugd. Met schematherapie ga je kijken wanneer je reageert vanuit je 'kindmodus' (dus vanuit het kind dat niet kreeg wat het nodig had), en probeer je dat om te zetten naar reageren vanuit de gezonde volwassene die je nu bent.
Hier zit ook veel verwerking in en zelfanalyse en ook dit sluit aan bij zenuwstelselregulatie. Want emoties die je vroeger onderdrukt hebt, zetten zich in je zenuwstelsel vast. Je zenuwstelsel heeft die emoties als 'gevaarlijk' gelabeld, dus als je in een situatie komt die deze emotie weer kan triggeren, schiet je zenuwstelsel in de gevaarmodus, om jou te beschermen tegen die emoties. Maar als je die emoties nu alsnog de ruimte geeft, geef je dus het signaal naar je zenuwstelsel: ik ben veilig, ik kan deze emoties dragen. En daardoor schiet je zenuwstelsel in het hier en nu ook minder in de angst wanneer je een vergelijkbare situatie zit: de emotie is niet meer zó eng.
- EMDR sluit hier heel goed op aan. Want trauma's zijn situaties die je zenuwstelsel ook als extreem gevaarlijk heeft gelabeld, en daarom schiet je zo in paniek als er iets gebeurt wat daaraan doet denken (en dat kan van alles zijn, vaak zintuig-gerelateerd: beeld, geluid, geur, of een situatie, etc). Met EMDR haal je de lading van die vorige situatie af, waardoor je zenuwstelsel dus leert dat het ook in het hier en nu minder heftig op vergelijkbare situaties hoeft te reageren.
- Lichaamsgerichte therapie is therapie die, de naam zegt het al, zich op het lichaam focust. Wat hier heel mooi aan is t.o.v. bovenstaande is dat het ook de dingen meepakt die je je weliswaar niet meer kunt herinneren met je hoofd, maar die nog wel in je zenuwstelsel opgeslagen liggen. Bijvoorbeeld dingen die je als baby hebt meegemaakt. Dit is precies de reden waarom baby's direct na hun geboorte bij de moeder op de borst worden gelegd, om te zorgen dat er geen hechtingsissues zich in het zenuwstelsel opslaan. Maar 5% van hoe je in een situatie reageert, komt door je bewuste brein; de overige 95% is onbewust en gebaseerd op alles wat je hebt meegemaakt (de reden dat iedereen anders reageert in eenzelfde situatie). Met lichaamsgerichte therapie kun je ook bij dat onbewuste deel komen en leer je verwerken zonder dat je in het verhaal blijft hangen.
Er zijn nog veeeeeel meer therapieën maar dit zijn degene die het meest voorkomen volgens mij, en waar ik ook het meeste verstand van heb. Psychologen die alleen de basisopleiding gevolgd hebben, geven veelal Cognitieve Gedragstherapie (CGT), en daar komen de meeste mensen ook het eerst terecht (dit heb ik ook gehad). Die andere therapieën leer je vooral door door te leren, geloof ik. Lichaamsgericht is gelukkig ook wat meer opkomend binnen de GGZ, maar moet je toch vooral nog buiten de GGZ zoeken. En voor ACT geldt dat er naast therapeuten ook veel coaches zijn, dat is aan de ene kant goed want iedereen zou er baat bij hebben; aan de andere kant wordt het dan wel minder serieus genomen als therapie, terwijl het bewezen zeer effectief is (uit onderzoeken en uit mijn eigen leven haha).
[ bericht aangepast op 1 dec 2025 - 11:08 ]
If you want the rainbow, you gotta put up with the rain
Leodh
maar mocht ik een therapie vinden die mij echt helpt tegen de constante anxiety, dan laat ik het weten! Sws via Instagram haha maar als ik het onthoud, ook hier (: